21 maja został ustanowiony Europejskim Dniem Sieci Natura 2000 decyzją Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Rady oraz Komitetów Regionu w 2017 r. w 25 rocznicę zatwierdzenia Dyrektywy Siedliskowej, sieci Natura 2000 i powstania programu LIFE.
Natura 2000 to europejska sieć obszarów chronionych, która ma na celu zachowanie siedlisk i gatunków roślin i zwierząt szczególnie cennych dla Wspólnoty.
Natura 2000 składa się z dwóch typów obszarów chronionych:
– specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), tworzone na podstawie Dyrektywy Siedliskowej dla ochrony typów siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt,
– obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), tworzone na podstawie Dyrektywy Ptasiej, dla ochrony siedlisk ptaków.
Polska, jako członek Unii Europejskiej zobowiązała się do przestrzegania unijnych aktów prawnych, w związku z czym wyznaczyła takie obszary Natura 2000, zwane u nas ostojami ptasimi i siedliskowymi.
Głównym założeniem Natury jest zachowanie właściwego, nie pogorszonego stanu siedlisk przyrodniczych. Oznacza to, że jeżeli tereny objęte Naturą 2000 były użytkowane rolniczo, nie ma podstaw aby teraz zakazać działalności rolnej, a wręcz przeciwnie, należy kontynuować takie działania, które pozwolą na zachowanie istniejących walorów przyrodniczych.
Aktualnie sieć Natura 2000 w Polsce zajmuje ok. 20% powierzchni lądowej kraju. W jej skład wchodzi: 867 obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty/specjalnych obszarów ochrony siedlisk (dodatkowo 1 obszar zaproponowany w 2023 r., czekający na zatwierdzenie przez Komisji Europejskiej) oraz 145 obszarów specjalnej ochrony ptaków.