fot. Miłosz Kowalewski i Dominik Marchowski

OGÓLNE INFORMACJE O LICZENIACH

Pomorze Zachodnie, a w szczególności jego północna i zachodnia część stanowi obszar zimowania ptaków wodnych. Teren ten charakteryzuje się zmiennymi warunkami pogodowymi w okresie zimowym (połowa października - połowa kwietnia). Zimy z reguły są tu lekkie a  silne mrozy ograniczone do krótkich okresów (kilku dni - kilku tygodni). Bywają jednak od czasu do czasu i  długotrwałe, silne mrozy. Takie warunki powodują silne fluktuacje liczebności ptaków, które reagując na okresowe zmiany pogody w czasie zimowania przemieszczają się na krótkie dystanse. By określić w takich warunkach stan populacji zimujących ptaków wodnych nie zaniżając ani nie zawyżając wyniku wymagana jest do tego specjalna metodyka. W wyniku wieloletnich doświadczeń ZTP opracowało skuteczną metodykę, która pozwala na stosunkowo precyzyjne określenie stanu populacji zimujących ptaków wodnych w regionie. Od roku 2002 ZTP prowadzi regularne liczenia ptaków wodnych, wykonywane są one na przełomie roku, trzy razy w sezonie: jesienią, zima i wiosną. Obszar liczeń to tereny najcenniejsze w przyrodniczo w naszym regionie, na których zatrzymują się znaczące liczebności ptaków wodnych w okresie zimowania są to:  Dolina Odry od Kostrzyna do Szczecina , jeziora Dąbie i Miedwie, Zalew Szczeciński i Kamieński, Delta Świny, rzeka Dziwna i Stawy w Dzwnowie. Celem jest monitoring przelotnych i zimujących populacji ptaków wodnych. Teren monitoringu znajduje się na obszarze pięciu ostoi ptasich IBA (Important Bird Areas): Dolina Dolnej Odry, Zalew Szczeciński, Delta Świny, Zalew Kamieński i Dziwna oraz ostoja Miedwie, które jednocześnie są Obszarami Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000.

Dane zebrane podczas naszych liczeń były podstawą do powołania jednych z najważniejszych obszarów Natura 2000 w Polsce służących ochronie ptaków wodnych: Zalew Szczeciński, Zalew Kamieński i Dziwna, Dolina Dolnej Odry, Delta Świny i innych. Podczas każdego liczenia liczebność ptaków zwykle przekracza 100 tys. osobników  (patrz wykres poniżej).

Wykres 1. Liczebność ptaków wodnych (Anseriformes, Phalacrocoracidae, Gaviformes, Podicepsiformes, Rallidae, Charadriiformes), na najważniejszych zimowiskach na Pomorzu Zachodnim (Zalew Szczeciński, Zalew Kamieński z Dziwną, Delta Świny, jezioro Dąbie, jezioro Miedwie, Dolina Dolnej odry) średnia, minimum i maksimum z liczeń w listopadzie, styczniu i marcu w latach 2002 - 2015.

Zalew Szczeciński stanowi najważniejsze w Polsce i jedno z kilku najważniejszych w Europie miejsc odpoczynku podczas przelotów i zimowania ogorzałki Aythya marila, rekordową liczebność zanotowano w kwietniu 2012 r. - 95 tys. osobników.

Poniżej znajduje się film wykonany przez Zbigniewa Kajzera obrazujący koncentracje grążyc na Zalewie Szczecińskim.

Liczenie styczniowe stanowi część Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzonego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska a realizowanego przez OTOP, link do strony GIOŚ, gdzie można znaleźć dodatkowe info:

http://monitoringptakow.gios.gov.pl/207,monitoring_zimujacych_ptakow_wodnych_mzpw.html

Dane z liczenia styczniowego od 2010 roku przekazujemy do organizacji Wetland Inernational służą one jako podstawa do bieżącej aktualizacji ocen liczebności populacji. Oceny te można przeglądać na stronie internetowej:

http://wpe.wetlands.org/

Sprawozdania z liczeń i inne publikacje:

Marchowski D, Neubauer G, Ławicki Ł, Woźniczka A, Wysocki D, Guentzel S, et al. (2015) The Importance of Non-Native Prey, the Zebra Mussel Dreissena polymorpha, for the Declining Greater Scaup Aythya marila: A Case Study at a Key European Staging and Wintering Site. PLoS ONE 10(12): e0145496. doi:10.1371/journal.pone.0145496

Marchowski D., Jankowiak Ł., and Wysocki D. 2016. Newly demonstrated foraging method of Herring Gulls and Mew Gulls with benthivorous diving ducks during the nonbreeding period. The Auk: January 2016, Vol. 133, No. 1, pp. 31-40.

Meissner W., Rowiński P., Polakowski M., Wilniewczyc P., Marchowski D. Impact of temperature on the number of mallards,Anas platyrhynchos, wintering in cities. North-Western Journal of Zoology. 11(2): 213-218.

Marchowski D. Ławicki Ł. Guentzel S., Kaliciuk J. 2015. The Importance of the Odra Estuary (NW Poland) for diving birds during migration and wineting: theats and conservation. Poster for 4th Pan-European Duck Symposium, Hanko, Finland.

Marchowski D. Ławicki Ł. Guentzel S., Kaliciuk J. 2015. Znaczenie Estuarium Odry dla ptaków nurkujących: zagrożenia i ochrona. Poster na czwartą ogólnoeuropejską konferencję kaczkową, Hanko, Finlandia.

Marchowski D., Ławicki Ł., Guentzel S. 2013. Liczenie ptaków wodno-błotnych na Pomorzu Zachodnim w sezonie 2011/2012. Ptaki Pomorza 4. Influence, ZTP. Szczecin.

Marchowski D. Ławicki Ł. Guentzel S. 2013. Numbers of waterfowl in Western Pomerania in the 2011/2012 season. Ptaki Pomorza 4. Influence, ZTP. Szczecin (in Polish with English summary).

Marchowski D., Ławicki Ł. 2012. Liczenie ptaków wodno-błotnych na Pomorzu Zachodnim w sezonie 2010/2011. Ptaki Pomorza 3. Influence, ZTP. Szczecin.

Marchowski D. Ławicki Ł. 2012. Numbers of waterfowl in Western Pomerania in the 2010/2011 season. Ptaki Pomorza 3. Influence, ZTP. Szczecin (in Polish with English summary).

Marchowski D., Ławicki Ł. 2011. Liczenie ptaków wodno-błotnych na Pomorzu Zachodnim w sezonie 2009/2010. Ptaki Pomorza 2. Influence, ZTP. Szczecin.

Marchowski D. Ławicki Ł. 2011.  Numbers of waterfowl in Western Pomerania in the 2009/2010 season. Ptaki Pomorza 2. Influence, ZTP. Szczecin (in Polish with English summary).

Ławicki Ł., Czeraszkiewicz R., Guentzel S., Jasiński M., Kajzer Z., Kaliciuk J., Oleksiak A. 2008. Zimowanie ptaków wodnych na Pomorzu Zachodnim w latach 2002-2008. Not. Orn.

Ławicki Ł., Czeraszkiewicz R., Guentzel S., Jasiński M., Kajzer Z., Kaliciuk J., Oleksiak A. 2008. Wintering of Waterbirds in the Western Pomerania in the years 2002-2008. Not. Orn. 49: 235-244. (in Polish with English summary).

W latach 2002-2015 w liczeniach brały udział następujące osoby: 

E. Adamowska, J. Artemiuk, M. Barcz, D. Berliński, M. Balcer, P. Bonter, Ł. Borek, P. Czechowski, R. Czeraszkiewicz, W. Dittberner, T. Grabowski, S. Guentzel, M. Górecka, K. Grzegorczyk, H.J. Haferland, A. Jackowski, A. Jakubowska, R. Janowski, K. Jarska, M. Jasiński, Z. Kajzer, J. Kaliciuk, M. Kalisiński, C. Kalkof, Ł. Kałek, M. Kapturkiewicz,  M. Kizielewicz, K. Kordowski, R. Kościów, M. Kotowicz, A. Kozłowska, G. Kiljan, J. Kokociński, E. Kratke, U. Kratz, D. Krummholz,K. Kryza, A. Lisicka, Ł. Ławicki, J. Łuczyńska, A. Malecha, M. Małysa, M. Maniakowski, D. Marchowski, Z. Martyniak, W. Meissner, D. Michalonek, I. Młynarczyk, W, Mrugowski, P. Nowacki, A. Oleksiak, M. Pęchorzewska, P. Piliczewski, Z. Prucnal, M. Przybysz, J. Przybyłowski, B. Racławski, T. Rek, P. Sadanowicz, U. Schunmann, M. T. Smoliński, Sowa, A. Staszewski, M. Sołowiej, P. Siuda, J. Stachów, J. Stańczak, P. Stańczak,  M. Szymczak, B. Suzin, Z. Śnieguła, K. Tomaszewska, K. Wawryniuk, E. Wendt, M. Wilińska, A. Witka, H. Wojcieszak, C. Worona, D. Wysocki, P. Zawadzka, D. Zyskowski,  M. Żarek, G. Żegliński, A. Żywiczka.

Jeśli ktoś nie znajdzie siebie wśród wymienionych a uczestniczył w liczeniach, albo nie wyraża zgody na publikację swojego nazwiska, proszę o kontakt.

Wszystkich zainteresowanych wzięciem udziału w liczeniach proszę o kontakt dominik@gaja-art.com lub                            tel.: 668 139 139

Dominik Marchowski

Część 60-cio tysięcznego stada ogorzałek na Zalewie Szczecińskim, zdjęcie z łodzi 21.11.2013, fot. M. Sołowiej (Part of  60-thousand flock of the Greater Scaup in the Szczecin Lagoon, a photo from the boat, 21.11.2013, fot. M. Sołowiej)
Po szczęśliwym wylądowaniu 14.11.2009
Karsiborska Kępa 28.03.2009, fot. DM	Pilot 28.03.2009, fot. DM

Pliki do pobrania - mapy:

Mapa jeziora Dąbie

Roztoka Odrzańska

Zalew Szczeciński - Poludnie

Zalew Szczeciński - Północ

Zalew Kamieński i Dziwna

Przykład mapy terenowej