|
OCHRONA PRZYRODY BAGIEN KRĘPSKICH
Bagna Krępskie położone są w zachodniej części Niziny Goleniowskiej, w zlewni rzeki Krępy (dopływ Odry) i Zalewu Szczecińskiego.
Zachodniopomorskie Towarzystwo Ornitologiczne od 2002 roku dzierżawi od Agencji Nieruchomości Rolnych obszar o powierzchni 397,39 ha, z czego 260,71 ha
zajmują nieużytki; 80,68 ha – łąki; 40,34 ha – lasy, resztę zaś stanowią rowy i drogi. Przeważająca część łąk dawniej była użytkowana przez liczne
gospodarstwa chłopskie. W okresie powojennym (lata 1948-50), z powodu braku użytkowników, znaczną część łąk przydzielono Państwowym Gospodarstwom Rolnym
(PGR). Te jednakże, nie posiadając dostatecznego zaplecza gospodarczego, nie były w stanie zapewnić racjonalnego zagospodarowania i użytkowania tak
rozległego obszaru. Stąd, już co najmniej kilkanaście lat temu, na obszarze Bagien Krępskich zarzucono wszelką gospodarkę łąkową.
W chwili obecnej obszar Bagien Krępskich to fluwiogeniczne torfowisko niskie o różnym stopniu degradacji, silnie zalewane - rzędne terenu wynoszą
od 0.0 m n.p.m. w części zachodniej, wzdłuż Kanału Liliowego i wzrastają do około 0.7 – 0,8 m n.p.m. w części wschodniej i południowej.
Płaski teren i rzędne w granicach 0.0 – 0,8 m powodują, że przy wysokich stanach wód w Zalewie Szczecińskim (NWW – 1,13 m n.p.m.) omawiany obiekt w
zasadzie cały jest zalewany.
członkowie ZTP przy domku na Bagnach Krępskich fot. A. Staszewski
W roku 2003 na Bagnach Krępskich rozpoczęto realizację projektu finansowanego przez GEF SGP – „Ochrona przyrody Bagien Krępskich”,
w ramach którego wykonano inwentaryzację flory, awifauny, bezkręgowców oraz przeprowadzono analizę gospodarki wodnej.
FLORA
W wyniku inwentaryzacji flory wykonanej przez dr Beatę Bosiacką z Katedry Taksonomii Roślin i Fitogeografii Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu
Szczecińskiego, wykazano występowanie szeregu zespołów roślinnych wchodzących w skład siedlisk przyrodniczych o znaczeniu europejskim
(na podstawie wersji skróconej opracowania pt.: ”Typy siedlisk przyrodniczych o znaczeniu europejskim, występujące w Polsce i wymagające ochrony”
przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska przez zespół autorów: Anna Dyduch-Falniowska, Jacek Herbich, Maria Herbichowa, Wojciech Mróz,
Joanna Perzanowska): Spirodeletum polyrhizae – zespół spirodeli wielokorzeniowej; Lemnetum trisulcae – zespół rzęsy trójrowkowej; Elodeetum
canadensis - zespół moczarki kanadyjskiej; Ceratophylletum demersi – zespół rogatka sztywnego; Hydrocharitetum morsus-ranae –
zespół osoki aloesowatej i żabiścieku pływającego; Nupharo-Nymphaeetum albae – zespół „lilii wodnych”; Caricetum rostratae –
zespół turzycy dzióbkowatej; Angelico-Cirsietum oleracei – zespół dziągiela leśnego i ostrożenia warzywnego. Ponadto stwierdzono także obecność
chronionych, zagrożonych i regionalnie rzadkich gatunków roślin (Ch – gatunek ściśle chroniony, czCh – gatunek częściowo chroniony, PZE – gatunek
wymierający na Pomorzy Zachodnim, PZV – gatunek narażony na wyginięcie na Pomorzu Zachodnim, PLV - gatunek narażony na wyginięcie w Polsce, PLR –
gatunek rzadki i potencjalnie zagrożony w Polsce, Zt – zagrożony gatunek flory torfowisk): Achillea ptarmica – krwawnik kichawiec - Zt;
Angelica archangelica – dzięgiel litwor (arcydzięgiel) - Ch, Zt; Calla palustris – czermień błotna - Zt; Carex lepidocarpa – turzyca
łuszczkowata - Zt, PZV; Centaurium erythrea – centuria zwyczajna - czCh, Zt; Dactylorhiza x aschersoniana – kukułka Aschersona - Ch;
Dactylorhiza incarnata – kukułka krwista - Ch, Zt; Dactylorhiza majalis – kukułka szerokolistna - Ch, Zt; Dianthus deltoides
– goździk kropkowany - czCh; Frangula alnus – kruszyna pospolita - czChl; Hierochloë odorata – turówka wonna (żubrówka) - czCh, Zt, PZE, PLR;
Hydrocotyle vulgaris – wąkrota zwyczajna - Zt; Lathyrus palustris – groszek błotny - Zt, PZV, PLV; Lysimachia thyrsiflora – tojeść
bukietowa - Zt; Menyanthes trifoliata – bobrek trójlistkowy - czCh; Nuphar lutea – grążel żółty - Ch; Ophioglossum vulgatum –
nasięźrzał pospolity - Zt, PLV; Rumex aquaticus – szczaw wodny - PZV; Senecio paludosus – starzec bagienny - Zt; Veronica longifolia –
przetacznik długolistny - Zt; Viburnum opulus - kalina koralowa - czCh.
FAUNA
BEZKRĘGOWCE
Inwentaryzacja bezkręgowców, wykonana przez dr Andrzeja Zawala z Katedry Zoologii Bezkręgowców i Limnologii, Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu
Szczecińskiego wykazała występowanie 13 gatunków ważek, 75 gatunków chrząszczy (przy 49 w Poleskim Parku Narodowym), z czego 2 - Haliplus apicalis i
Hydrophilus aterrimus znajdują się na Polskiej Czerwonej liście, 10 gatunków chruścików, 10 gatunków pluskwiaków wodnych, 68 gatunków wodopójek
(przy 87 na całych Bagnach Biebrzańskich i 65 na torfowiskach niskich Mazur), 15 gatunków mięczaków wodnych z czego 3 znajdują się na Polskiej Czerwonej
Liście - Anisus spirorbis, Gyraulus acronicus i Gyraulus laevis. Odnotowano też dwa gatunki prawnie chronione: żyworódka rzeczna Viviparus
viviparus i groszówka rzeczna Pisidium amnicum. Bogactwo gatunków z grup wskaźnikowych dla torfowisk niskich dowodzi izolacji terenu od
innych terenów podmokłych, co jest czymś wyjątkowym i zasługującym na ochronę.
rojnik morfeusz Heteropterus morpheus; Bagna Krępskie, 31.08.2007 fot. M. Jasiński
KRĘGOWCE
Ryby, płazy
Ciekawym i rzadkim gatunkiem występującym na Bagnach Krępskich jest piskorz Misgurnus fossilis znajdujący się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt.
Płazy występujące na Bagnach Krępskich to przede wszystkim żaby „brunatne”: trawna Rana temporaria i moczarowa Rana arvalis,
żaby „zielone”: śmieszka Rana ridibunda i wodna Rana esculenta, ropucha szara Bufo bufo oraz traszka grzebieniasta Triturus cristatus
– znajdująca się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. W ostatnich latach na terenach Bagien pojawiły się godujące rzekotki drzewne Hyla arborea.
Ptaki
Obserwacje ptaków na terenie Bagien Krępskich prowadzone są przez członków Zachodniopomorskiego Towarzystwa Przyrodniczego od kilku lat, a od 2003 r. członek
ZTP – Artur Staszewski – prowadzi stały monitoring ptaków lęgowych.
Najważniejsze gatunki ptaków (z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz Załącznika I Dyrektywy Ptasiej), występujące na Bagnach Krępskich to wodnik
Rallus aquaticus, kropiatka Parzana parzana, żuraw Grus grus, derkacz Crex crex kulik wielki Numenius arquata,
podróżniczek Luscinia svecica, jarzębatka Sylvia nisoria, gąsiorek Lanius callurio, zimorodek Alcedo athis.
Ponadto w dużych liczebnościach występuje tu kszyk Gallinago gallinago, którego populacje lęgową można uznać za jedną z większych na Pomorzu Zachodnim, słowik szary Luscinia luscinia, świerszczak Locustella naevia, strumieniówka Locustella fluviatilis, brzęczka Locustella
luscinioides.
Ssaki
Ze względu na trudną dostępność terenu nie przeprowadzono do tej pory dokładniejszych badań teriofauny. Z ciekawszych gatunków ssaków, na Bagnach Krępskich
stwierdzono występowanie wydry Lutra lutra i bobra Castor fiber. We wschodniej części Bagien odnotowano także duże zagęszczenia badylarki
Micromys minutus - w trakcie jesiennych prac przy konserwacji rowów stwierdzono 44 gniazda tego gryzonia na odcinku jednego kilometra obkaszanego
rowu. Bagna Krępskie to także ostoja zwierzyny łownej – co roku odbywają się tu gody (rykowisko) od kilku do kilkunastu samców (byków) jelenia europejskiego
Cervus elaphus.
W 2004 roku, po raz pierwszy od wielu lat, zaczęliśmy prowadzić na Bagnach Krępskich gospodarkę rolną, polegającą na wykaszaniu ok. 50 ha łąk. Dzięki corocznemu koszeniu udaje nam się zapobiegać zarastaniu użytków zielonych, a jednocześnie zauważamy powolne wycofywanie się roślinności niepożądanej oraz ponowne zasiedlenie łąk przez gatunki ptaków, które na skutek braku użytkowania wycofały się z obszaru Bagien.
Bagna Krępskie w: Kaliciuk J., Staszewski A. (red) 1997. Ostoje ptaków w polskiej części Zalewu Szczecińskiego. Zachodniopomorskie Towarzystwo Ornitologiczne. Szczecin
Aneta Kozłowska
|
